W Dzienniku Bałtyckim (http://m.dziennikbaltycki.pl/f/s277t/p27b0/artykul.html?synd=193959) ukazała się recenzja Oratorium “14 Encyklik”, cytujemy ją poniżej:

Chór UG wykonał oratorium “14 Encyklik” w hołdzie Janowi Pawłowi II

opublikowano: 2011-10-18 06:09:54

Czasami bywa tak, że na koncert idziemy bez przekonania, nie wiedząc za bardzo, czego możemy się po nim spodziewać, i oceniając go tylko na podstawie tytułu czy plakatu. Niedzielny koncert, prezentujący oratorium “14 Encyklik” na chór i dwa instrumenty jazzujące – fortepian i kontrabas, pozornie nie zapowiadał się szczególnie atrakcyjnie.

Jakież więc było moje zaskoczenie, kiedy prężnym krokiem na scenę w kościele Świętej Trójcy w Gdańsku wszedł młody zespół Chóru Uniwersytetu Gdańskiego, od pierwszej chwili sugerując swoją postawą, że to nie będzie zwyczajny koncert. Wszystko stało się jasne, kiedy w rewelacyjnej akustyce kościoła zabrzmiały pierwsze dźwięki kompozycji, napisanej specjalnie na tę okazję przez Stanisława Szczycińskiego. Fenomenalnie zabrzmiał chór, mistrzowsko przygotowany przez profesora Marcina Tomczaka. Śpiew, podbudowany przez zaledwie dwa instrumenty – głęboki kontrabas (Maciej Szczyciński) i mieniący się barwami fortepian (Stanisław Szczyciński), stworzył niezwykle spójne, pełne i symfoniczne niemalże brzmienie. Na koncertach w kościele Świętej Trójcy bywałem wielokrotnie, jednak nigdy się nie spotkałem z muzyką tak doskonale wpasowaną w akustykę tego wnętrza.

W swojej kompozycji Stanisław Szczyciński większość uwagi poświęca chórowi. Co za tym idzie, style i gatunki muzyczne, zawarte w partyturze “14 Encyklik”, to na ogół formy wokalne, chóralne. Tak więc w kompozycji można było usłyszeć wpływy muzyki Bliskiego Wschodu, cerkiewnej, muzyki okresu średniowiecza i chorału gregoriańskiego, a do tego elementy gospel, folku, muzyki rozrywkowej i jazzu.

Nietrudno się domyślić, że zespół Chóru Uniwersytetu Gdańskiego musiał się zmierzyć z wyjątkowo trudnym zadaniem. W tym wypadku może nie samo skomplikowanie partytury, ale częste zmiany gatunków były szczególnym wyzwaniem zarówno dla chórzystów, jak i dla dyrygenta Marcina Tomczaka. Potrafił on przekazać swoim podopiecznym, w jaki sposób imitować głosem wszystkie zastosowane style muzyczne i dobrze się odnajdywać w każdym z nich.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak trudno muzykom wykształconym klasycznie przejść na feeling muzyki rozrywkowej i odwrotnie. Tę umiejętność wypracował Marcin Tomczak, czynił to płynnie i z naturalną łatwością. A gdy w kilku momentach koncertu w wielkim stylu zaśpiewał solo – byłem zaskoczony i zachwycony. Po raz pierwszy spotkałem się z tak wszechstronnym dyrygentem.

Niedzielny koncert był niezwykłym wydarzeniem, rewelacyjnie przygotowanym w najmniejszych detalach, różnorodnym i zaskakującym. Mogliśmy poznać dzieło wybitnie uzdolnionego kompozytora muzyki nie do końca klasycznej, którego twórczość w pełni zasługuje na to, by była szerzej znana. Przede wszystkim zaś koncert uświadomił mi, jak wybitnym zespołem jest Chór Uniwersytetu Gdańskiego i jak wielką rolę w pracy zespołowej pełni dobry i kreatywny dyrygent. Tomasz Lipiński

 

14 Encyklik – muzyczna podróż do źródeł papieskiego nauczania

Wieczorem, 16 października 1978 roku, czekałam na przystanku autobusowym przy Hali Marymonckiej, kiedy zaczęły bić dzwony. Pamiętam, że zarejestrowałam ten fakt ze zdziwieniem, bo godzina nie pasowała ani na Anioł Pański, ani na pogrzeb… Kiedy dotarłam do domu, Mama przywitała mnie pytaniem: „zgadnij kogo wybrali papieżem?”. Miałam wtedy 16 lat i zupełnie nie interesowały mnie nazwiska potencjalnych kandydatów. Odpowiedziałam więc niedowierzająco: „Polaka?”.

Od tej pory październik zaczął kojarzyć się „papiesko”, a po beatyfikacji zostało to przypieczętowane ustanowieniem wspomnienia błogosławionego Jana Pawła II na 22 października (dzień uroczystej inauguracji tego pontyfikatu).

Jednym z elementów tegorocznych obchodów święta Jana Pawła II był koncert „14 Encyklik” – oratorium na chór mieszany oraz dwa instrumenty jazzujące: fortepian i kontrabas. Został on zorganizowany przez Gdański Archipelag Kultury, 16 października w gdańskim kościele franciszkanów pw. Św. Trójcy.

A dlaczego piszemy o tym na łamach lokalnej, zalesiańskiej gazetki? Ponieważ kompozytorem dzieła jest Stanisław Szczyciński – powszechnie znany Zalesianin – kompozytor, pianista i śpiewak.

Ktoś może pomyśleć, że Encykliki, jako poważne dzieła teologiczne to dosyć dziwny i mało zachęcający pomysł na temat koncertu. A jednak! Myślę, że wszystkich dwunastu, obecnych na koncercie mieszkańców Zalesia i okolic może potwierdzić, że pomysł był udany, kompozycja superciekawa, a sam koncert bardzo piękny.

Nie podejmuję się recenzować muzycznie tego dzieła, podzielę się jedynie własnymi odczuciami i własnym zachwytem.

14 tytułowych Encyklik, Kompozytor przedstawił w muzycznej formie czternastu pieśni reprezentujących każdy z tych dokumentów nauczania papieskiego. Chociaż utwór jest śpiewany (po łacinie) i recytowany (polskie tłumaczenia) przez bite półtorej godziny, czas mija nie wiadomo kiedy. W czasie koncertu ze zdziwieniem konstatowałam: to już VIII Encyklika?, to już XIV?

Pieśni są błyskotliwie różnorodne, jak same tematy papieskiego nauczania: z nadzieją i zachwytem o Bogu bogatym w Miłosierdzie, z empatią o wykonujących pracę, tkliwie o Matce Odkupiciela, z ludowym przytupem o Apostołach Słowian, z radością o Eucharystii. Nie ma dwóch podobnych ani w treści, ani w świetnie ją oddającej formie muzycznej.

Warto było uważnie słuchać czytanych po polsku cytatów z Pisma Św., bo wtedy pieśni nabierały pełnej wymowy. Kompozytor korzystał z inspiracji śpiewów bizantyjskich i cerkiewnych, chorału gregoriańskiego, współczesnej muzyki jazzowej i rozrywkowej. Publiczność to popadała w zadumę, to we wzruszenie, fragmentami muzyka porywała niemal do tańca, w finale aż chciało się włączyć wraz z chórem w powtarzane jak refren „amen, amen”.

Zwracało uwagę niezwykłe zaangażowanie wykonawców. Już sam udział Kompozytora, grającego na fortepianie, śpiewającego solo, wstępującego w szeregi chóru, nadawał wydarzeniu szczególną rangę. Na kontrabasie grał Maciej Szczyciński – jak to ma we zwyczaju – z lekkością i wyczuciem. Dyrygował prof. Marcin Tomczak – prorektor gdańskiej Akademii Muzycznej. Widać było, że doskonale rozumie ducha utworu i doskonale porozumiewa się z chórem. W pewnym momencie zaskoczył wszystkich nietypowym jak na dyrygenta zwrotem w stronę publiczności i odśpiewaniem solo partii syna marnotrawnego w drugiej Encyklice.

Główny wykonawca, czyli chór Uniwersytetu Gdańskiego nie tylko zachwycał brzmieniem, ale i olśniewał urodą. Dzięki chórzystom raczej nikt nie słuchał tej muzyki z zamkniętymi oczami.

Koncert miał piękną oprawę. Odbywał się w zabytkowym wnętrzu chóru klasztornego: gotyckie sklepienie, drewniane stalle pod ścianami, połyskująca złotem nadstawa ołtarzowa z centralnym motywem Chrystusa – winnego krzewu; wszystko to wspaniale współbrzmiało z muzyką i dopełniało niezwykłą atmosferę wieczoru.

Nikt nie wychodził przed czasem, chociaż publiczność z tyłu nie miała miejsc siedzących. Na zakończenie była owacja na stojąco (włącznie z tymi, którzy mieli jednak miejsca siedzące) i bis fragmentu finałowej Encykliki.

Pozostaje mieć nadzieję, że w jakiejś niezbyt odległej przyszłości będziemy mieli okazję posłuchać oratorium „14 Encyklik” w naszej okolicy. To pole do popisu dla Mecenasów kultury…

Agnieszka Wędrychowska